Ankara'nın şehirleşmesi, modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuyla birlikte başlamıştır. 1923'te başkent ilan edilen Ankara, o dönemde küçük ve görece önemsiz bir kentti. Cumhuriyet'in başkenti olarak seçilmesiyle birlikte, şehrin hızla gelişmesi ve büyümesi gerekiyordu.
Ankara'nın şehir planı, Hermann Jansen tarafından hazırlanan bir plandır. 1927 yılında düzenlenen uluslararası yarışmayı kazanan Jansen, Ankara'nın ilk imar planını oluşturdu. Plan, şehrin doğal arazi yapısına uygun olarak, geniş bulvarlar ve açık alanlar öngören bir yapıya sahipti. Şehir merkezinde, Atatürk Bulvarı ve Kızılay Meydanı gibi önemli noktaların yanı sıra, hükümet binaları, kamu yapıları ve parklar yer alıyordu. Ayrıca, plan kapsamında yeni yerleşim alanları ve endüstri bölgeleri de düşünülmüştü.
Ne yazık ki, Jansen planının tam anlamıyla uygulanması mümkün olmamıştır. Zaman içinde şehrin hızlı büyümesi ve planın öngördüğü düzenlemelere uyulmaması sonucunda, Ankara'nın şehirleşme süreci birçok sorunla karşılaştı. Bugün Ankara, hızla gelişen bir metropol olsa da, şehir planlamasında sürdürülebilirlik ve yaşana bilirlik açısından eksiklikler bulunmaktadır.
Alman Mimarının Ankara Planı Yeniden Gündem Oldu!Hermann Jansen, 20. yüzyılın başlarında önemli bir Alman kent planlamacısıydı ve Türkiye'de modernleşme süreci kapsamında bazı şehirler için planlama çalışmalarında bulundu. Özellikle Ankara için hazırladığı planlar, kentin gelecekteki gelişimine dair önemli fikirler içermekteydi.
Jansen'in 1930'larda Ankara için hazırladığı imar planı, şehrin hem modern hem de tarihsel değerlere sahip bir başkent olarak nasıl tasarlanabileceğini gösteriyordu. Ancak bu planın tam anlamıyla hayata geçirilmesi mümkün olmamıştı.
Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin bu konuda yayımladığı kitap, hem Jansen'in Ankara vizyonunu hem de dönemin kent planlama yaklaşımlarını detaylı bir şekilde inceliyor.
Hermann Jansen'in Ankara için hazırladığı planların detaylı bir analizini ve dönemin kurumlarının bu planlara dair yazışmalarını sunuyor olmalı. Kitabın içeriği, şehircilik ve kent planlama tarihine ilgi duyanlar için oldukça zengin ve kapsamlı bir kaynak niteliğinde görünüyor.
Öne çıkan bazı özellikler ve değerlendirmeler:
77 Yazışma: Kitabın doğrudan şehircilik ve şehir imarı ile ilgili yazışmaları sunması, dönemin kent planlama anlayışına dair derinlemesine bir bakış sunar.
Dizin: Araştırmacılar için oldukça yararlı olabilecek konu, kavram, yer ve kişi isimlerinden oluşan bir dizin, bilgiye erişimi kolaylaştırır.
Planların Eşleştirilmesi: ODTÜ Mimarlık Fakültesi ve Berlin Teknik Üniversitesi'ndeki arşivlerin kullanılarak Jansen planlarının eşleştirilmesi, orijinal ve otantik bir içerik sunar.
Etkileşimli Erişim: Çevrimiçi uydu görüntüsü üzerinde coğrafi olarak konumlandırılan plan ve eskizlerin etkileşimli olarak erişime sunulması, modern teknolojinin tarihi araştırma ile entegrasyonunu gösteriyor.
Dönem Fotoğrafları: Yazışmalarda ele alınan yerlere dair dönem fotoğraflarının ve hava fotoğraflarının kullanılması, o dönemin atmosferini ve fiziksel ortamını daha iyi anlama imkanı sunar.
Bu kitap, hem akademisyenler hem de şehircilik tarihiyle ilgilenen genel okuyucular için değerli bir kaynak olarak görünüyor.
Ankara Şehir İmar Planı Nasıldır?Hermann Jansen'in Ankara için hazırladığı kent planının temel öğelerini ve tasarım yaklaşımını vurgulamaktadır. Jansen'in planlama stratejisi, Ankara'nın doğal coğrafi özelliklerini ve ulaşım akslarını dikkate alarak bir şehir stratejisi oluşturmaktı. Bu bağlamda, aşağıdaki anahtar öğeler öne çıkar:
Doğu-Batı Ekseni ve Demiryolu: Jansen, demiryolu hattını şehrin ana ulaşım aksı olarak belirlemiştir. Demiryolu, şehri doğu-batı doğrultusunda bölerek, şehrin fiziksel yapılanmasında önemli bir yere sahip olmuştur.
Kuzey-Güney Ekseni ve Atatürk Bulvarı: Atatürk Bulvarı, şehri kuzey-güney doğrultusunda bölen diğer bir önemli ulaşım aksıdır. Bu ana arter, şehirdeki hareketin ve aktivitelerin birçok yönünü belirlemekte ve yönlendirmektedir.
Açık Alan Sistemi ve Akarsu Vadileri: Jansen'in planlama yaklaşımında, şehrin doğal coğrafi özelliklerini vurgulayan bir açık alan sistemi bulunmaktadır. Bentderesi, İncesu Deresi ve Çubuk Çayı, bu açık alan sisteminin ana omurgalarını oluşturur. Jansen, bu doğal akarsu vadilerini, kentin yeşil alanlarını ve rekreasyonel alanlarını şekillendirirken temel alarak, doğanın şehir yaşamıyla bütünleşmesini sağlamıştır.
Kent Sınırları: Planın tanımladığı kent sınırları, kuzeyde Etlik ve Keçiören'e kadar uzanırken, güneyde Çankaya ile sınırlanmaktadır.
Jansen'in Ankara için hazırladığı bu plan, kentin doğal özelliklerini koruyarak ve vurgulayarak, aynı zamanda modern bir başkentin gereksinimlerini karşılayacak şekilde tasarlanmıştır. Bu, hem o dönemin kent planlama anlayışının bir yansıması hem de Jansen'in kendi tasarım felsefesinin bir örneğidir. Peki Ankara Şehir İmar Planı Kime Ait, Kaç Yılında Yapıldı? Prof Dr Hermann Jansen Kimdir, Nerelidir?
