Son yıllarda, kozmetik ürünlerin çocuklar tarafından daha erken yaşlarda ve sıkça kullanılmaya başlanması, bu ürünlerin güvenilirliği hakkında çeşitli endişeleri de beraberinde getirmiştir. Çocukların ciltleri, yetişkinlere göre daha hassas ve geçirgen olduğu için, bu durum bazı risklerin artmasına sebep olabiliyor. Ayrıca hormon sistemleri gelişim aşamasında olduğundan, küçük miktarda kimyasallar bile büyük etkilere yol açabiliyor. Metabolizmaları da yetişkinlere göre daha yavaş çalıştığı için, erken yaştaki kozmetik kullanımı ciltte alerjik reaksiyonlardan, akne oluşumuna, hormonal bozukluklardan psikolojik problemlere kadar çeşitli olumsuz etkilere yol açabiliyor.
Memorial Ataşehir Hastanesi Dermatoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Geldehan Atatürk, erken yaşta kozmetik ürünlerin kullanımı sonucunda ortaya çıkan sağlık problemleri hakkında bilgi vermektedir. Çocuklarda ve ergenlik döneminde kozmetik kullanımı sonucu görülen sağlık problemleri şu şekilde sıralanmaktadır:
1. Tahriş ve alerjik reaksiyonlar: Parfüm, koruyucu maddeler, parabenler veya boyalar içeren ürünler, hassas ciltlerde kızarıklık, kaşıntı veya döküntü gibi rahatsızlıklara yol açabilir. Kontakt dermatit gibi çeşitli deri hastalıkları bu tür reaksiyonlar sonucu ortaya çıkabilir. Uygulanan alanda sınırlı kalabileceği gibi, vücudun diğer bölgelerine de yayılabilen, şiddetli kaşıntı ve kızarıklıkla kendini gösteren alerjik reaksiyonlar gelişebilir. Maskara, far veya eyeliner gibi ürünler göz çevresinde tahrişe, kızarıklığa veya sulanmaya neden olabilir. Ruj veya parlatıcı gibi ürünlerin ağız yoluyla yutulması ise toksik etkilere yol açabilir.
2. Gözeneklerin tıkanması ve akne gelişimi: Fondöten ve pudra gibi ürünler çocukların gözeneklerini tıkayabilir ve sivilce oluşumuna sebep olabilir. Yağlı, kapatıcı özelliği bulunan nemlendiriciler ve güneş koruyucular da benzer reaksiyonlara yol açabilir. Uygun cilt tipine yönelik ürünlerin, uygun şekilde kullanılması önem taşımaktadır.
3. Enfeksiyonlar: Çocuklar makyaj malzemelerini paylaştıkları takdirde, bakteriler ve virüsler kolaylıkla yayılabilir. Bu da konjonktivit gibi göz enfeksiyonlarına neden olabilir.
4. Hormonal bozukluklar: Endokrin bozucu olan kimyasallar, vücut hormon dengesini etkileyebilir ve uzun vadede sağlık sorunlarına yol açabilir. Fitalatlar, parabenler, bisfenol A ve triklosan gibi maddeler bu kategoride yer almaktadır. Fitalatlar, oje, saç spreyi, parfüm ve bazı rujlarda bulunabilirken, parabenler fondöten, nemlendirici, ruj ve farlarda yer alabilmektedir. Hormonal dengesizlik, erken ergenliği tetikleyebilir. Bisfenol A ise ambalaj malzemelerinden bulaşarak hormon dengesizliğine yol açabilir. Triklosan antibakteriyel özellik taşıyan ürünlerde sıkça bulunur ve tiroid hormonlarını etkileyebilir.
5. Psikolojik etkiler: Çocukların makyaj yapması, onların erken yaşta yetişkin gibi davranmaya teşvik edebilir ve bu durum özgüven sorunlarına veya beden algısı sorunlarına yol açabilir.
Makyaj malzemelerine bağlı yan etkilerden korunmak için öneriler:
- Çocukların makyaj yapmalarını teşvik etmek yerine, yüz boyama gibi geçici ve güvenli alternatifler önerilmelidir.
- Çocuklar için özel olarak üretilmiş, hipoalerjenik, toksik olmayan ve sertifikalı ürünler kullanılmalıdır.
- Etiketler okunmalı: Paraben, fitalat, triklosan içermeyen ürünler tercih edilmelidir.
- Kozmetik ürünlerin kullanım süreleri sınırlandırılmalıdır.
- Makyaj yapıldıktan sonra cilt iyice temizlenmelidir.
Çocukların makyaj malzemeleri kullanımı sınırlandırılmalı ve bu ürünlerin içeriklerine dikkat edilmelidir. Hormonal etkilerden korunmak için bilinçli seçimler yapmak oldukça önemlidir. Tüm bu önlemlere rağmen çocuğunuzda herhangi bir reaksiyon veya sorun oluşması durumunda bir dermatoloğa danışılması önerilmektedir.
