Asperger sendromu, sosyal etkileşimde güçlükler ve belirli ilgi alanlarına yoğunlaşma ile karakterize edilen bir nörogelişimsel bozukluktur. 18 Şubat Dünya Asperger Günü kapsamında, Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi'nde bulunan Ergoterapist Emrullah Harun Kaya, bu sendromun erken tanısının bireylerin sosyal, duygusal ve akademik gelişiminde kritik bir rol oynadığını belirtti. Kaya, Asperger sendromlu bireylerin detaylara odaklanma, sistematik düşünme ve problem çözme gibi güçlü yönlerine vurgu yaptı. Toplumda hoşgörü ve farkındalık oluşturarak bu bireylerin sosyal uyumlarının desteklenebileceğini ifade etti.
Kaya’ya göre, Asperger sendromunun temel özellikleri arasında sosyal etkileşimde zorluklar, tekrarlayan hareketler, sınırlı ilgi alanları ve motor becerilerde güçlükler bulunmaktadır. Asperger sendromlu bireyler genellikle yüz ifadeleri, vücut dili ve göz teması gibi sosyal ipuçlarını anlamada zorluk yaşayabilirler. Empati gösterme ve sosyal ilişkiler kurma konusunda da sıkıntılar yaşayabilirler. Belirli bir konuya aşırı ilgi duyabilirler; bu ilgi, yalnızca bir bilim dalı veya hobi değil, aynı zamanda günlük yaşamda da etkili bir şekilde ortaya çıkabilir.
Asperger sendromunun erken teşhisinin önemi vurgulanarak, bu sürecin bireyin bağımsızlığını desteklemek amacıyla uygun bireyselleştirilmiş eğitimler, terapiler ve destek planları geliştirilmesi gerektiği ifade edildi. Multidisipliner bir yaklaşım, tanı ve tedavi sürecinin kapsamını genişleterek etkinliğini artırmaktadır. Tanı sürecinde, psikiyatristler tarafından kapsamlı bir değerlendirmeye tabi tutulan bireyler, çeşitli testler ve değerlendirme araçları ile incelenmektedir.
Tanı konulduktan sonra, oluşturulan multidisipliner tedavi planı ile bireylerin ihtiyaçları göz önünde bulundurulmaktadır. Ergoterapistler, bireyin duyusal entegrasyon, ince motor becerileri ve günlük yaşam aktiviteleri konusundaki ihtiyaçlarını değerlendirirken, özel eğitim öğretmenleri bilişsel ve sosyal beceri geliştirme üzerine bireyselleştirilmiş eğitim planları oluştururlar. Ayrıca, fiziksel aktivite ve hareket eğitim öğretmenleri motor koordinasyonu ve genel fiziksel gelişim için müdahalelerde bulunmaktadır.
Asperger sendromu hakkında sıkça karşılaşılan yanılgılar arasında, Asperger sendromu olan herkesin otistik olduğu, sosyal becerilerden tamamen yoksun olduğu ve duygusal olarak soğuk ve ilgisiz oldukları gibi yanlış inançlar yer almaktadır. Ancak, Asperger sendromu otizm spektrumunun bir parçasıdır, fakat birçok birey sosyal ilişkilerde oldukça başarılı olabilir. Ayrıca bu bireyler, duygusal olarak derin ve samimi olabilir; ancak duygularını ifade etmede zorluk yaşayabilirler.
Kaya, Asperger sendromlu bireylerin güçlü yeteneklere sahip olabileceğini belirterek, onların detaylara dikkat ettiklerini ve karmaşık problemleri sistematik bir şekilde çözme becerisine sahip olduklarını ifade etti. Süreklilik göstermekte ve hedeflerine ulaşmak için ısrarcı olabilmektedirler. Ayrıca, çevresel değişikliklere karşı duyarlılık gösteren bireyler, bazen karmaşık sistemleri analiz etme ve düzenleme noktasında yetenekli olmaktadırlar.
Sonuç olarak, Asperger sendromlu bireylerin toplumsal entegrasyonunu desteklemek amacıyla açık ve doğrudan iletişim, empatik yaklaşımlar ve sosyal beceri eğitimleri önerilmektedir. Bu bireylerin sosyal becerilerini geliştirmek için yapılandırılmış eğitim programları oluşturulmakta, ayrıca ilgi alanlarına dayalı gruplar sayesinde sosyal etkileşimleri teşvik edilmektedir. Toplum içerisinde Asperger sendromu ile ilgili farkındalık yaratmak ve hoşgörüyü artırmak, bu bireylerin sosyal katılımını olumlu yönde etkilemektedir. Böylece, bireylerin ikili ilişkilerde ve toplumda daha uyumlu ve etkin olmalarına yardımcı olunması mümkün olmaktadır.
